Eerder onderzoek heeft aangetoond dat spanning en depressie de pijn na operatie en daarmee het gebruik van pijnstillende opiaten met vijftig procent doet stijgen. Andere studies hebben aangetoond dat aromatherapie met lavendel en pepermunt spanning kan verminderen. Dit waren echter geen gerandomiseerde trials met een placebogroep. Het meest recente onderzoek van Jacques Chelly en zijn collega’s van de afdeling Anesthesiologie van de universiteit van Pittsburgh in de Verenigde Staten is dat wel.

Placebogroep

Sinds begin 2020 vullen patiënten die in het academisch ziekenhuis van de universiteit van Pittsburgh een heupvervangende operatie ondergaan een vragenlijst in waarmee ze worden gescreend op spanning voor de operatie. Voorafgaand aan de publicatie in 2022 zijn meer dan 350 patiënten op deze manier gescreend. Patiënten met een gemiddeld niveau van spanning of hoger doen mee met het onderzoek.

Patiënten worden willekeurig ingedeeld voor behandeling met aromatherapie of in een placebogroep. De patiënten in de eerste groep krijgen een lavendel en pepermunt ‘aromatab’, een plakpleister met een gereguleerde afgifte van essentiële oliën. Die moet minstens een uur voor de operatie op de huid of (ziekenhuis)kleding worden geplakt. De pleisters worden elke twaalf uur vervangen en worden tot 72 uur na de operatie gedragen. De patiënten in de placebogroep dragen pleisters die zoete amandelolie afgeven. Van amandelolie is niet bekend dat het spanning verlaagt. Spanning, depressie, pijn en het gebruik van opiaten wordt vervolgens gemeten voor, tijdens en na de operatie.

De eerste resultaten op basis van onderzoek bij 25 patiënten laten zien dat de groep die de aromatherapie-pleisters droeg 48 uur na operatie veel minder last had van spanning dan de placebogroep, terwijl hun spanningsniveau voor de operatie gelijk was. Bovendien was het gebruik van opiaten in de eerste 48 uur na de operatie maar liefst vijftig procent lager in de aromatherapiegroep dan in de controlegroep.

Limbisch systeem

Limbisch systeem De onderzoekers concluderen op basis van deze eerste resultaten dat aromatherapie door het verminderen van angst en spanning bijdraagt aan het controleren van de pijn en daarmee het reduceren van het gebruik van pijnstillende opiaten. Een belangrijk resultaat, zeggen de onderzoekers, omdat opiaten veel gebruikt worden als pijnstillers na een operatie en als nadeel hebben dat ze verslavend zijn. De afgelopen twee decennia zijn zo’n 600.000 mensen in de VS en Canada overleden aan een overdosis opiaat, zowel voorgeschreven als niet-voorgeschreven. Onlangs stelden wetenschappers in The Lancet dat zonder snel ingrijpen, bijvoorbeeld door beleidshervormingen in de gezondheidszorg, alleen al in Noord Amerika in 2029 1,2 miljoen extra doden zullen vallen. Hoewel de VS en Canada voorlopers zijn in deze ‘opiatenpandemie’ is de trend inmiddels ook in andere landen zichtbaar.

“We hebben bewijs dat routineoperaties kunnen fungeren als een poort naar het gebruik van opiaten op de lange termijn en verslaving. Daarom is het belangrijk om behandelingen en technieken te overwegen die het gebruik van opiaten rondom operaties verminderen. Aromatherapie is simpel en kosteneffectief en kan de impact van angst en spanning en het opiatengebruik na operatie minimaliseren’’, zegt hoofdonderzoeker Chelly in een persbericht naar aanleiding van het congres.

Het onderzoek in Pittsburgh gaat voorlopig door. Hoe de aromatherapie precies werkt, weten de onderzoekers nog niet. Men denkt dat de aromatherapie inwerkt op het limbisch systeem, het gedeelte in de hersenen waar pijn, emotie en spanning wordt gereguleerd. Om dit te onderzoeken, wordt de studie uitgebreid om het effect van aromatherapie op het brein te onderzoeken met behulp van MRI-scans.

Bronnen

1. Chelly, J.E. (2022).
2. Jones, T., et al. (2021). ‘Lavender Aromatherapy to Reduce Anxiety During Intrauterine Insemination: A Randomized Controlled Trial’, in: Glob Adv Health Med.
3. The Lancet Public Health, maart 2022.