De toename van werknemers met deze klachten verbaast Erwin Speklé niets. Hij is senior ergonoom bij de Arbo Unie en voorzitter van Human Factors NL, de Nederlandse ergonomie vereniging. In zijn werk ziet hij deze signalen ook. “Dat is niet gek. Voorheen werd er ook wel thuis gewerkt, maar meestal voor een paar uurtjes. Dan maakt je werkplek veel minder uit. Maar sinds half maart werkte bijna al het kantoorpersoneel van Nederland in één klap thuis, vaak fulltime. De belasting van de dagelijkse blootstelling aan een slechte ergonomische werkplek is veel groter dan het lichaam aan kan.”

Als ergonoom bij de Arbo Unie, een van de grootste arbodiensten van Nederland, adviseerde hij voor corona bedrijven ook al over hoe ze hun medewerkers gezond konden laten thuiswerken. “Maar twee weken na het instellen van de intelligente lockdown zochten steeds meer bedrijven contact met ons in verband met werknemers die lichamelijke klachten kregen van het thuiswerken. Erwin en zijn collega’s voerden vervolgens vele online werkplekonderzoeken uit. Op basis van videobeelden en foto’s gaven zij bedrijven en werknemers advies. “Nu geven we dat advies ook weer ‘live’. Een goede werkplek is van groot belang voor de gezondheid van werknemers.” Het advies van Erwin is breed en gaat van werkplekinrichting (zie hieronder) tot hoe je bepaalde werkzaamheden uitvoert. “Mensen werken thuis vaak langer aaneengesloten dan op kantoor. Daar loop je eerder naar een collega of de koffieautomaat.

Thuis zitten mensen soms ongemerkt uren aaneengesloten in één houding. En soms ook nog in een verkeerde houding.” Daardoor kunnen klachten ontstaan of verergeren. Een belangrijk advies is dan ook om regelmatig te bewegen en niet te lang achter elkaar te zitten. “Na drie kwartier zitten is een kwartier staan of bewegen heel goed. Ik doe mijn telefoongesprekken vaak wandelend door het huis. Dat is een goede manier om het uren achter elkaar zitten te doorbreken.”

Wat kunnen masseurs die cliënten zien met klachten door thuiswerken doen om hen te helpen?

Het thuiswerken vanwege corona heeft laten zien dat lichamelijke klachten vanwege een niet-ergonomische werkplek een probleem kunnen zijn. “Zeker omdat bedrijven en werknemers door corona ook de voordelen van thuiswerken hebben ervaren. Die zijn er natuurlijk zeker. Meerdere organisaties zeggen nu al dat ze in de toekomst hun werknemers het liefst maximaal twee dagen op kantoor zien. Voor het menselijke contact en zaken waarvoor het echt handiger is om elkaar face to face te zien. Maar dus niet voor het grootste deel van het computerwerk, zoals het uitwerken van rapporten. Dat heeft grote consequenties. We gaan van een situatie waarin thuiswerken incidenteel voorkwam, naar een permanent karakter van thuiswerken. Dan
moeten we zorgen dat mensen ook goed en gezond kunnen thuiswerken”, zegt Erwin. Bedrijven zijn verantwoordelijk voor de werkplek van hun medewerkers. Of die werkplek nu op kantoor is, thuis, of beide. “Werkgevers waren altijd al verantwoordelijk. Maar door het thuiswerken op grote schaal vanwege corona zien we de impact van thuiswerken. Bedrijven zijn nu meer gemotiveerd om hun
verantwoordelijkheid te nemen, want ze willen voorkomen dat hun medewerkers klachten krijgen of zelfs uitvallen. Het is daarvoor noodzakelijk dat de ergonomie van de thuiswerkplek op hetzelfde niveau is als op kantoor.”

Speklé: “Naast het behandelen van de klacht, is het belangrijk dat de oorzaak wordt weggenomen. Een masseur kan een cliënt adviseren om zijn of haar werkplek aan te passen. Als Arbo Unie adviseren wij bedrijven om ergonomisch thuiswerken mogelijk te maken. Maar er zijn ook zelfstandige ergonomen die particulieren adviseren. Daarheen kun je altijd doorverwijzen.”

Waaraan moet een goede werkplek voldoen?

Stoel: de stoel moet passend zijn voor de werknemer. Dat kan een verstelbare stoel zijn, omdat een stoel bijvoorbeeld door twee partners gebruikt moet worden.

Bureau: het bureau moet op de juiste hoogste staan, moet groot genoeg zijn en niet spiegelen. Een zit-sta bureau kan prettig zijn om zitten en staan af te wisselen.

Computer: veel mensen werken thuis op een laptop. Speklé: “Voor een kwartier is dat niet erg, maar uren achter elkaar op een laptop werken is belastend. Je zit voorover gebogen met je hoofd en met je schouders naar voren.” Ook is het scherm van een laptop vrij klein. Een (groot) los scherm is beter en een los toetsenbord en losse muis eigenlijk onmisbaar. “Een scherm heb je het liefst op een armlengte afstand. Als je een laptop zo ver weg zet, dan moet je met gestrekte armen typen en dat is ook niet goed.”

Positie van bureau: Het liefst haaks op een raam. Werken tegenover een raam, kan zorgen voor verblinding. Het licht dat van buiten komt is veel sterker dan het licht van het beeldscherm. “Dat enorme contrast zorgt ervoor dat je gaat knijpen met je ogen. Dat zorgt er weer voor dat je je schouders omhoog trekt, waardoor schouder- en nekklachten ontstaan.” Datzelfde kan gebeuren als je met je rug naar een raam gaat zitten. Daglicht gaat dan spiegelen in het beeldscherm.