“Het is een onderschatte blessure”, zegt Robert-Jan de Vos. Hij is sportarts in het ErasmusMC en consulent bij voetbalclub Excelsior, doet onderzoek naar onder andere de jumper’s knee (een vorm van tendinopathie in de patellapees) en schreef mee aan de FC Barcelona Tendon Injury Guide. In 180 pagina’s leggen internationale experts onder redactie van onder andere Gil Rodas, teamarts van FC Barcelona voetbal en basketbal en tegenwoordig hoofd medische zaken van de Barça Innovation Hub, uit wat tendinopathie is en hoe deze blessure behandeld kan worden in de context van (professionele) sport. Ook wordt in elk hoofdstuk verteld hoe de medische staf van Barcelona omgaat met deze blessure.

Onderschatte blessure

Tendinopathie komt voor in alle pezen. In sport zijn de bekendste plekken waar tendinopathie voorkomt de patellapees ( jumper’s knee), de achillespees, de hamstrings en de adductoren. Keepers kunnen ook last krijgen van tendinopathie in bijvoorbeeld de schouder en de elleboog. Een normale pees heeft een rechtlijnige structuur, legt Robert-Jan uit. “Peescellen produceren hun eigen collageen dat in één richting is gerangschikt, in de richting van de trekkracht. Maar bij tendinopathie is die structuur niet meer rechtlijnig. Het is een soort spaghetti geworden, een wirwar van vezels die alle kanten op gaan.

”Dé oorzaak van tendinopathie is niet bekend. Eigenlijk is er maar één echte risicofactor waarvoor sterke bewijskracht is en dat is een eerdere blessure. “Verder hebben we niet veel aanknopingspunten”, zegt Robert-Jan. Vaak wordt aan overbelasting gedacht. “Maar dat is nooit goed onderzocht en bovendien moeilijk meetbaar. Belasting kan meespelen, maar we weten niet of het dé oorzaak is. Het kan bij gelijke belasting ook zijn dat de ene persoon er wel mee te maken krijgt en de ander niet.

”De ‘spaghetti’ van vezels kan voor pijnklachten zorgen, maar dat hoeft niet altijd. Robert-Jan: “Tendinopathie is een blessure die vaak onder de radar blijft. Qua uitval is het in eerste instantie niet altijd een groot probleem, maar het verhindert goede prestaties en bij het aanhouden van de blessure leidt het vaak wel tot langduriger uitval en kans op vaker terugkeren van de blessure. Het is daardoor een onderschatte blessure. Je moet er vaak bij spelers echt gericht naar vragen om de klachten vroegtijdig op te sporen. Bij Barcelona hebben ze het een aantal seizoenen bij al hun sporters bijgehouden. Niet alleen bij de voetballers en voetbal-sters, maar ook bij de basketballers, hand-ballers en zaalvoetballers. Toen bleek dat de blessure vrij vaak voor komt.”

Oefentherapie

De behandeling van tendinopathie bestaat vooral uit gerichte oefentherapie, waarbij krachtoefeningen worden opgebouwd. Tegelijkertijd is load management belangrijk, zegt Robert-Jan. Zeker bij topsporters. “De balans tussen overbelasting en onderbelasting is wankel. Overbelasting zorgt voor pijn, maar onderbelasting is ook niet goed. Dan wordt de pees minder belastbaar.

”Gedurende het seizoen is tendinopathie bij topsporters lastig te behandelen, zegt Robert-Jan. Het komt vooral neer op in-season management: ervoor zorgen dat een speler zo gezond mogelijk het einde van het seizoen haalt. “Dat is de grootste uitdaging. Oefentherapie is bij profsporters gedurende het seizoen lastig, omdat ze al een hoge belasting hebben. Samen met de medische staf is het zaak zo’n speler heel goed in de gaten te houden, wat kan hij of zij aan en wat niet? Hoe kan de training tijdelijk worden aangepast als de pijn te erg wordt? Na het seizoen is er meer ruimte voor de behandeling en om er actief mee aan de slag te gaan.”

Chronisch

Voor de FC Barcelona Tendon Injury Guide schreef Robert-Jan onder andere een hoofdstuk over aanvullende behandelingen, zoals ontstekingsremmers, shockwavetherapie en verschillende injecties met bijvoorbeeld corticosteroiden. Voor de meeste behandelingen is het wetenschappelijk bewijs laag. Hij is dan ook geen voorstander van deze behandelingen. “Ik zeg niet dat je het nooit zou moeten doen, maar in zijn algemeenheid is terughoudendheid belangrijk, want je kunt er schade mee berokkenen. Het ligt natuurlijk ook aan de belangen. Wordt de Champions League finale binnenkort gespeeld? Ook de leeftijd van de speler speelt mee. Een jonge speler van net negentien moet je wellicht in bescherming nemen. Die heeft nog een hele carrière voor zich, maar wil alles spelen om zich in de kijker te spelen. De mogelijke schade op langere termijn kan die speler wellicht niet overzien. Terwijl een speler van in de dertig beter zijn of haar mannetje staat en het eigen lichaam waarschijnlijk ook beter kent en weet hoe die op een bepaalde behandeling reageert.

”Tendinopathie is al met al een vervelende en vaak langdurige blessure. Het kan zelfs chronisch worden. Daarom is het belangrijk om tendinopathie zo snel mogelijk te signaleren. De masseur kan daarbij een belangrijke rol spelen, zegt Robert-Jan. “Tendinopathie is op een aantal manieren te herkennen; aan zwelling, lokale pijn als je erop drukt en pijn bij belasting. Die zijn allemaal goed te herkennen door een masseur, zeker de pijn bij het drukken. Als het probleem tijdig onderkend wordt, kun je mogelijk voorkomen dat het chronisch wordt.”

Niet alleen bij (top)sporters

Tendinopathie komt niet alleen voor bij (top)sporters. Ook veel mensen in de algemene populatie hebben er last van. Met name bij mensen van middelbare leeftijd komt de blessure veel voor. Net als bij topsporters is ook bij ‘de gewone mens’ tendinopathie een onderschatte aandoening. Robert-Jan: “Het wordt vaak afgedaan als: pijn in je pees, dat gaat vanzelf over. Maar mensen kunnen er echt heel lang last van houden en het kan erg belemmerend zijn. We hebben een onderzoek gedaan naar de sociaaleconomische impact van pijn aan de achillespees in de algemene populatie. Als het gaat om kwaliteit van leven staat deze blessure hoger op het lijstje dan bijvoorbeeld heup- en knieartrose en op gelijke hoogte met fibromyalgie. Het is een frustrerende blessure. Een kwart van de mensen die ik zie, heeft er na tien jaar nog steeds last van.”

De FC Barcelona Tendon Injury Guide is te downloaden via: FCBTendonInjury

Bronnen

• Werner, J., Hägglund, M., Ekstrand, J. & Waldén, M. (2019). ‘Hip and groin time-loss injuries decreased slightly but injury burden remained constant in men’s professio-nal football: the 15-year prospective UEFA Elite Club Injury Study’, in: British Journal of Sports Medicine. 53(9):539-46.

• Mosler, A.B., Weir, A., Eirale, C., Farooq, A., Thorborg, K., Whiteley, R.J., et al. (2018). ‘Epidemiology of time loss groin injuries in a men’s professional football league: a 2-year prospective study of 17 clubs and 606 players’, in: British Journal of Sports Medicine. 52(5):292-7.