Jeneverbes is een goede olie bij spierpijn. Van eucalyptus gaan je luchtwegen open en mandarijnolie montert je op. et zijn slechts drie voorbeelden van etherische oliën die worden gebruikt in de aromatherapie. Aromatherapie is een vorm van complementaire geneeskunst en ook in de massagewereld is het gebruik van etherische oliën niet meer weg te denken. Wie meer wil weten kan een aanvullende scholing volgen. Doen, zegt voormalig docente Reina Welling. “Aromatherapie is prachtig en veelzijdig, maar je moet wel weten wat je doet.”
Tot 2016 gaf Reina les bij diverse opleiders. Ze doceerde er aromatherapie, diverse soorten massages op sport- en wellnessgebied en gaf ook theorieles aan schoonheidsspecialisten en pedicures. Inmiddels is Reina, zelf gediplomeerd sportmasseur sinds 1994, met pensioen. Zo af en toe geeft ze nog een korte cursus of workshop omdat ze het zo leuk vindt, maar de rest van haar tijd brengt ze zo veel mogelijk met haar man, die ook met pensioen is, kinderen en kleinkinderen door.
Toch is massage, en vooral de aromatherapie, nooit ver weg in het leven van Reina. “Wil je een koekje?”, vraagt ze vriendelijk. “Zelfgebakken. Ik heb er wat rozenhydrolaat in gedaan. Ja, je kunt etherische oliën ook gebruiken bij het koken. Maar ook hier geldt: weet wat je doet. Als je geen verstand hebt van aromatherapie, kan het gevaarlijk zijn.” Aromatherapie heeft een beetje een negatief imago, vertelt de Gelderse. Want hoewel alle oliën die gebruikt worden uit de natuur afkomstig zijn, betekent dat zeker niet dat ze geen kwaad kunnen bij verkeerd gebruik. “Daarom is het belangrijk dat je een goede cursus volgt en je continu blijft bekwamen via bijscholingen of literatuur. En hou voor jezelf bij wat je doet. De reactie op een bepaalde olie verschilt per persoon. Ik hou altijd een boekje bij waarin ik opschrijf welke oliën ik gebruik, op welke manier en wat het bij een cliënt deed. Dat is ook belangrijk als je oliën gaat mengen. Begin met één en voeg telkens iets toe. Dan weet je wat het doet. Ook als het niet werkt.” De aromatherapie kent vier hoofdgroepen oliën: kruiden-, bloesem-, dennen- en citrusolie. De oliën worden op verschillende manieren uit planten gewonnen. Door aftappen of destillatie bijvoorbeeld. Van sommige planten worden verschillende onderdelen gebruikt. Zo levert de sinaasappelboom drie verschillende oliën. Van de bloesem wordt neroli gemaakt, de schil van de vrucht wordt gebruikt voor sinaasappelolie en van de bladeren en takken wordt petitgrainolie gemaakt. Neroli is een prachtige olie bij depressies, angsten en spanningen. Sinaasappelolie vermindert stress en vermoeidheid en petitgrainolie versterkt onder andere het zenuwstelsel.
Aromatherapie is op verschillende manieren te gebruiken. Bij verkoudheid kun je bijvoorbeeld een paar druppels eucalyptus, den en citroen op een doekje doen en naast je kussen leggen. Je kunt een olie ook toevoegen aan een bad, verdampen of toevoegen aan massageolie. Masseurs zullen met name die laatste twee technieken het meest gebruiken in de praktijk. “In principe kun je alle etherische oliën toevoegen aan een basismassageolie, bijvoorbeeld amandelolie”, zegt Reina. Ze haalt een bakje met een stuk of tien kleine flesjes tevoorschijn. Ze pakt er drie uit. Jeneverbes, cipres en lavendel, staat er op. “Ruik maar”, zegt ze, terwijl ze het dopje van de lavendelolie draait. Meteen zie je de Franse paarse velden vol lavendel voor je. De drie vormen een ideale combinatie tegen spierstijfheid, vertelt Reina. “Neem 30 milliliter basisolie en doe daar 3 druppels jeneverbesolie, 4 druppels cipresolie en 4 druppels lavendelolie bij”, dicteert ze haar recept. Met de olie kun je vervolgens gaan masseren.
Niet alle etherische oliën kun je zomaar bij iedereen gebruiken. Zo zijn er mensen die allergisch zijn voor den. En als je net met bergamot- of citroenolie bent gemasseerd, moet je uit de zon blijven. Deze oliën in combinatie met UV-licht kunnen de zogenaamde Berlock dermatitis veroorzaken. Bij iemand die zwanger is, kun je geraniumolie beter laten staan. Geranium heeft namelijk invloed op de oestrogeenspiegel. Ook jeneverbes is geen goede combinatie met zwangerschap en ook als iemand nierproblemen heeft, moet je die olie niet gebruiken. Zo zijn er nog meer contra-indicaties. Een goede opleiding besteedt hier ruim aandacht aan. Reina: “Als masseur moet je weten wat je wel en niet kunt gebruiken bij je cliënten. Vraag daarom altijd of mensen ergens allergisch voor zijn of een andere contra-indicatie hebben.”
Masseurs kunnen aromatherapie ook gebruiken om de ruimte een aangename geur te geven. Dit kan door een olie in de kamer te verstuiven of verdampen. “Wellness is ook geurbeleving. Naast de therapeutische werking van een olie is de geur belangrijk”, zegt Reina. Daarom moet je weten wat de persoon die je op de tafel hebt liggen lekker vindt. Lavendel kan wel goed zijn om te ontspannen, maar als iemand de geur niet kan verdragen, heb je er nog niets aan. “Dan is je hele massage naar de knoppen. Ik vraag altijd of iemand van kruidige geuren houdt, of bijvoorbeeld meer van bloemige of frisse geuren.” Aromatherapie gaat volgens Reina om de balans. De ene olie stimuleert, de andere werkt rustgevend en van weer een ander word je vrolijk. Wat iemand nodig heeft, kan van dag tot dag verschillen. Vanwege de verschillende effecten van verschillende oliën moet je als masseur zelf ook zorgen voor afwisseling. Reina: “Als je altijd in dezelfde oliën zit, gaat bij jou de balans er ook uit. Dat is natuurlijk niet de bedoeling.”
Er zijn veel verschillende etherische oliën te koop. Zowel bij drogist en natuurwinkel als online. Hoe weet je nu dat de olie die je koopt van goede kwaliteit is? Dat is best lastig, zegt Reina Welling. Vooral omdat zelf de chemische samenstelling testen onmogelijk is. Reina: “Essentiële olie is honderd procent plantaardig. Het mag natuurlijk genoemd worden als er 60% natuurlijke olie in voor komt. De rest is ander (natuurlijk) materiaal, bijvoorbeeld alcohol of amandelolie. De geur verraadt niet zoveel, want door chemische componenten toe te voegen kun je eenzelfde geur creëren die lijkt op de natuurlijke essentiële olie. Wil je zeker zijn van een goede essentiële olie, vraag dan naar honderd procent natuurzuivere olie.” Daar hangt een prijskaartje aan. Er is namelijk veel grondstof nodig om een natuurlijke olie te kunnen maken. Petitgrain (de olie van takken en bladeren van de sinaasappelboom) valt nog mee. Er is ‘slechts’ 100 kilo plantmateriaal nodig voor 1 liter olie. Voor rozenolie wordt echter wel vijfduizend kilo bloemblad gebruikt om 1 liter olie te maken. Voor een echte goede rozenolie betaal je voor 1 milliliter (dat zijn ongeveer 20 druppels) tussen de 50 en 60 euro. Er zijn nog duurdere varianten, zoals oliën die door CO2-extractie zijn verkregen. “Dat is heel zuiver”, zegt Reina.
Goedkopere opties zijn zogenaamde absolues. Die zijn met een andere extractiemethode gemaakt. Deze methode is minder zuiver, omdat er vaak nog resten van de extractiemethode in zitten. De prijs kan een goede indicatie zijn voor de kwaliteit en zuiverheid van een olie, maar niet altijd. Want fabrikanten kunnen hun (deels) synthetische olie ook duur verkopen. Maar (te) goedkope olie is vaak (deels) synthetisch. Reina: “Ik liep een keer in een natuurwinkel en zag de prijs van een flesje rozenolie. Ik dacht ‘dat kan nooit’. Ik vroeg de ingrediëntenlijst op van wat er in het flesje zat en er bleek inderdaad maar een heel klein beetje echte rozenolie in te zitten. De rest was andere olie waarvan de chemische componenten lijken op die van rozenolie. We noemen dit ‘versneden’ olie. Als je deze olie alleen voor geurverspreiding zou gebruiken, is dat prima. Maar therapeutisch staat het niet gelijk aan de werking van echte rozenolie en heb je er niets aan. Een aantal merken staat bekend om zijn goede producten. Reina noemt Chi als voorbeeld. Zij leveren kwalitatief goede producten.
”De kwaliteit van oliën kan overigens per jaar verschillen. “Net als met wijn”, zegt Reina grijnzend. “Het maakt nogal wat uit of planten veel of weinig zon of regen hebben gehad. Of waar ze groeien. Zo zijn de geur en werking van lavendel uit de Provence anders dan die uit de bergen.”
Er zijn ontzettend veel boeken geschreven over aromatherapie. Reina Welling heeft een kast vol. Ze raadt de volgende boeken aan voor alle masseurs die zich met aromatherapie bezig (willen gaan) houden:
Verkoudheid
Druppel deze oliën op een zakdoekje en leg het naast je hoofdkussen. Je neus blijft ‘open’, wat een betere nachtrust oplevert. Bovendien worden de virussen bestreden en je immuunsysteem versterkt.
Geestelijk ontspannen
Kom je moe uit je werk en kun je de werkproblemen niet van je afzetten, dan is dit een heerlijk recept tegen de stress:
Je kunt dit in 100 milliliter neutrale badolie doen, goed schudden en naar behoefte aan het badwater toevoegen. Heb je geen bad, los dan de oliën op in een neutrale bodymilk of -olie en masseer je lichaam hiermee in na het douchen.
Kneuzingen/blauwe plekken
Breng dit mengsel op de pijnlijke plek(ken) aan. Doe dit 2 à 3 keer per dag.
Stijve nek
Masseer de nek en eventueel bovenrug met dit mengsel.
