Bij de Veluwse Bron in Emst, randje Veluwe, wanen bezoekers zich in het buitenland. Met een weids uitzicht op het fraaie meer van recreatiegebied Kievitsveld. ’s Ochtends, als de winterse ochtenddauw het gras wit kleurt, is het er muisstil. Isabelle Meuleman van het WellnessInstituut leidt rond langs een rij van massagetafels terwijl de eerste gasten van de Veluwse Bron zich beneden bij de receptie alvast verkneukelen op een dagje onbezorgd genieten van alles wat wellness te bieden heeft.

Boven legt Isabelle uit wat een Indiase hoofdmassage is. “Dat is een ayurvedische massage. Ayurveda is een oude leer uit India van duizenden jaren oud, geënt op het in balans brengen van het lichaam.” Want, aldus Isabelle, wie niet in balans is, kan bijvoorbeeld ziek worden. “Een sportmassage of een klassieke ont-spanningsmassage zijn massages gericht op spieren. Dan kan ik als masseur, zonder me in jou te verdiepen, die rug los masseren. Bij een ayurvedische massage is er veel meer wisselwerking tussen de masseur en gast.”

Olie

Bij de Indiase hoofdmassage wordt het hoofd overgoten met een olie. Flink veel. De massagetafel heeft daarom een speciaal gootje om de olie op te vangen. “De olie gaat over de meridiaan die over het hoofd loopt. Zo achterover. Waarbij de ogen goed beschermd worden natuurlijk.” Wat daarna volgt is de echte massage. “In de wellnessvariant.” Dus niet met chakra’s (centra van geestelijke energie in het lichaam). “

Maar we trekken bijvoorbeeld wel aan het haar”, zegt Isabelle. “Om een beetje lucht te krijgen tussen de hoofdhuid en de schedel. We masseren ook de nek uit. Pakken de schouders mee, het decolleté en de oren. Uiteindelijk willen we dat de mensen een diepe zucht slaken, van de tafel opstaan en zeggen dat ze er weer tegenaan kunnen.”

Ontlading

Want dat is waar de Indiase hoofdmassage voor is bedoeld: ontspanning in drukke tijden van werkdruk en prestatiestress. Het snelle dagelijkse leven voor even in de wachtstand op de massagebank. “Die diepe ontspanning zien we ook bij de mensen als ze in slaap vallen. Dat gebeurt hier ook regelmatig. De massage zorgt vaak voor een fysieke ontlading. Mensen kunnen ook flauwvallen. Als het bloed uit je hersenen wegtrekt, val je flauw.” Dat is op zich niet erg. “Vaak herstelt het lichaam zelf binnen een kwartier. Het is mooi om te zien dat het lichaam dat kan.” Er zijn ook

mensen die huilen na de massage. “Mensen met burn-outachtige klachten zitten vaak vast in hun lijf. Als je ze de ruimte geeft om het los te laten, kan je een heftige ontlading krijgen.” Die klachten en burn-outverschijnselen blijken vaak pas later. “Bij de ontlading. Als je dan doorvraagt, is het vaak van: ‘Het gaat inderdaad niet zo lekker op mijn werk’ en krijg je het hele verhaal.”

Het is per persoon afhankelijk hoeveel massages er nodig zijn voor een positief effect. “Kom je om de zoveel tijd, dan wordt de belastbaarheid hoger. Het ontvangen van een massage is een onderdeel van het herstel. In de lessen die ik geef aan leerling-masseurs vergelijk ik het met een topsporter. Die vinden een massage normaal als onderdeel van hun herstel na de sportprestatie. Wij ‘gewone mensen’ vinden het nog bijzonder. Maar eigenlijk zou het standaard moeten zijn. Als je het lijf gezond houdt, kan je er beter tegen.”

Vata, pitta, kapha

De sleutel voor menselijk welbevinden ligt in de drie bio-energetische basisenergieën, legt Isabelle uit. Oftewel de dosha’s vata (ether en lucht), pitta (vuur en water) en kapha (water en aarde). “Alles kan beschreven worden in termen van deze drie basisenergieën. Het is hoe je bent geboren, een soort blauwdruk van jezelf. Na je geboorte word je beïnvloed. Door opvoeding, door het land waar je woont, door de studie die je volgt en de mensen om je heen. De levensweg die je vervolgens bewandelt, bepaalt hoe ver weg je komt te staan van je eigen ik. Door meditatie, yoga, reiniging en voeding kun je meer bij jezelf blijven.” Of door een Indiase hoofd-massage dus. “Dat heeft een reinigend effect. Het ontspant, voedt en zorgt voor balans, fysiek en geestelijk.”

Vragenlijst

Om erachter te komen wat de procentuele verdeling tussen vata, pitta en kapha bij ieder individu is, moet er officieel een uitgebreide vragenlijst worden ingevuld. “Wij doen maar een klein deel. We leggen uit dat mensen met meer vata vlinders zijn. Dat zijn vaak mensen die veel ‘in hun hoofd zitten’ en rusteloos slapen. ‘Pittamensen’ zijn vurig. Emotioneel. Maar ook erg gestructureerd. Ze eten om twaalf uur. Niet omdat ze honger hebben maar omdat het in het schema past. Het zijn ook mensen die de leiding nemen. ‘Kaphamensen’ zijn weer aardser. Die moet je soms een beetje wakker schudden want ze hebben de neiging de boel de boel te laten. Kan het vandaag niet, dan morgen. En ze kunnen goed slapen.”

Voor elke dosha is er een olie waarmee we masseren. “Die laten we ook ruiken. Kapha-oliën zijn aards. Dat kan lavendel zijn of bergamo. Een pitta-olie is kruidiger. Een vata-olie kan naar citroen ruiken. Of limoen. We vragen de gasten welke ze het lekkerst vinden.” Isabelle werkt graag met concrete voorbeelden. “Is een pitta uit balans, dan zijn er vaak maagklachten. Bij een vata kunnen de darmen opspelen. Bij kapha zijn het vaak de luchtwegen of holtes. Ik chargeer een beetje, maar als je het op die manier vertelt, wordt het herkenbaar. Je wilt de sluier toch een beetje oplichten.” Het is leuk als er interesse wordt gewekt. “Als mensen zeggen: we gaan er wat over lezen, dan is dat mooi.”

Niet zweverig

Op die manier is ze er zelf ook in de Indiase hoofdmassage geïnteresseerd geraakt. “Ik ben zelf sportzorgmasseur. Ik weet veel van de anatomie van het lichaam. Maar van huis uit ben ik docent tekenen. Daardoor heb ik didactische vaardigheden en die komen van pas bij het lesgeven.” Zelf is ze meer pitta dan vata. “Loslaten lukt niet zo bij mij. Kapha is slechts beperkt bij mij aanwezig. Maar de personen die dicht bij mij staan, zijn juist heel kapha. Blijkbaar heb ik daar dus wel behoefte aan.” De gasten herkennen er vaak iets in. “Het moet niet zweverig zijn. Dat gevoel moet ik nog weleens wegnemen.”

Meridiaan

Isabelle leidt tegenwoordig meer op dan dat ze zelf nog massages geeft. “Die opleiding vindt plaats hier bij de Veluwse Bron en bij Elysium in Bleiswijk. De ayurvedische massage is een losse module. We leren het in één dag aan. Uiteraard moet de cursist een achtergrond hebben in de massage. We proberen de interesse van de cursist te wekken en de praktische vaardigheid te ontwikkelen. Als je het pand verlaat, moet je het kunnen toepassen.” Vrouwelijke cursisten zijn in de meerderheid. “Maar er zijn altijd wel een paar mannen bij.” Moeilijk is het niet, zegt Isabelle. “Het is een lichte massage. Gericht op het warm maken van de meridiaan. Het gaat erom dat we de juiste energie laten flowen en de gast proberen mee krijgen in het ritme. Dán krijg je die diepe ontspanning.”

Nieuwe generatie

In de resorts wordt de vraag naar een beleving als die van een Indiase hoofdmassage steeds groter. “Mensen staan daar steeds positiever tegenover. Vroeger bracht alleen een bepaald publiek bezoekjes aan een sauna of resort. Het was een beetje raar. Nu gaat bijna iedereen er weleens een dagje naartoe.” De nuchtere Nederlander bestaat nog, zeker wel, maar Nederlanders reizen ook veel, weet Isabelle. “En komen dus ook in delen van de wereld waar ayurvedische massages gangbaarder zijn.

Steeds meer mensen hebben hier ervaring mee.” Het is ook iets van een nieuwe generatie. “Ouderen gaan pas bij een concrete klacht of blessure naar een arts of fysiotherapeut. De jongere generatie realiseert zich dat je ook preventief voor je lichaam en voor je balans moeten zorgen. Daarom sporten er ook zoveel mensen. De sportscholen puilen uit en er zijn steeds meer loopgroepjes. Mensen zijn zich ervan bewust dat je je gezondheid moet onderhouden en dat je dan bijvoorbeeld ook gezond moeten eten. En als ze dan wél wat hebben, gaan ze het liever zelf oplossen dan dat ze naar de fysiotherapeut of de arts gaan. Die omslag zien we ook bij het WellnessInstituut. Voor die mensen is de Indiase hoofdmassage een fijne hulp en oplossing.”